Mentale flexibiliteit, de sleutel tot duurzame inzetbaarheid

Uit onderzoek van het UWV blijkt dat in de periode 2008 – 2012 ruim 90.000 banen zijn verdwenen als gevolg van digitalisering en economische krimp. De verwachting is dat deze trend de komende jaren doorzet waarbij met name banen op mbo niveau zullen verdwijnen. Er is de komende jaren minder vraag naar ondersteunende administratieve krachten.

De veranderingen zijn zichtbaar in de maatschappij. Er zijn al bedrijven waar je geen receptionist meer achter de balie treft. Er is een touchscreen waarop je kan aangeven met wie je een afspraak hebt en deze persoon komt je dan ophalen. In supermarkten is het al mogelijk op met een scanapparaat zelf je boodschappen te scannen en bij een betaalzuil af te rekenen. Albert Heijn biedt zelfs de mogelijkheid ook met je smartphone te scannen en af te rekenen. Een trend die door andere supermarkten overgenomen zal worden. De vertrouwde caissière wordt steeds minder nodig.

En wat dacht u van medewerkers in winkels. Door de enorme vlucht van het online shoppen verdwijnen er steeds meer winkels uit het straatbeeld en wordt het voor ervaren verkopers uit de retail steeds lastiger om werk te vinden. En dan vaak ook nog tegen een lager salaris.

Bovenstaande voorbeelden geven aan dat er veel verandert en dat deze veranderingen ook heel snel gaan. Terwijl we minder dan 10 jaar geleden nog nooit van de iPhone hadden gehoord, heeft de smartphone of tablet het nu mogelijk gemaakt anders te werken. Het heeft geleid tot nieuwe beroepen, zoals het App-ontwikkelaar. Maar het leidt dus ook tot het definitief verdwijnen van werkgelegenheid.

Medewerkers die tevreden zijn met hun werk, kunnen er niet meer vanuit gaan dat zij dit nog heel lang kunnen blijven doen. Of kunnen afwachten tot de werkgever een reorganisatie aankondigt en een aanbod heeft voor een andere functie. Het is een noodzaak om na te denken over de ontwikkelingen op je vakgebied en binnen je branche en je eigen ontwikkeling, om mee te kunnen bewegen met de veranderingen die er ongetwijfeld aankomen.

Onderzoek naar duurzame inzetbaarheid

Interessant is het promotie onderzoek van Felix Steemers naar duurzame inzetbaarheid. Hoe kun je het vermogen om prestaties te leveren die er hier en nu toe doen, onderhouden of versterken, ook op latere leeftijd of met een langere loopbaan.

Het gangbare denken over regelmatig wisselen van baan en voldoende training blijkt niet te kloppen. Vanwege de onvoorspelbaarheid en de snelheid van veranderingen zijn strategische personeelsplanning en management development achterhaalde methodes om in de toekomst het juiste personeel of talent te hebben voor het dan gevraagde werk. Uit zijn onderzoek komt naar voren dat over het algemeen genomen, al vanaf het 38^ste – 40^ste jaar de inzetbaarheid van medewerkers terugloopt. En dat de gebruikelijke employability – maatregelen zoals regelmatige functiewijziging en training en opleiding, amper of niet bijdragen aan behoud of versterking van prestatievermogen.

Maar medewerkers die hun eigen doen en denken kritisch bezien, en vervolgens afstemmen op actuele vereisten, blijken beter inzetbaar te blijven. Cognitieve flexibiliteit of lenigheid van denken, is een belangrijk element van het aanpassingsgedrag van mensen, van belang voor het inspelen op veranderingen. Mensen houden een ‘frisse geest’ en kunnen hun mentale bagage ‘up-to-date’ en relevant houden.

[bron: samenvatting promotie onderzoek “`Blijvende inzetbaarheid in langere loopbanen” van Felix Steemers.]

Dit betekent dat medewerkers die een open en nieuwsgierige houding hebben naar hun omgeving en leergericht zijn om hun eigen talenten en mogelijkheden te vergroten, gemakkelijker inspelen op de veranderende behoeften van werkgevers in de toekomst en daardoor duurzaam inzetbaar zijn.

Je eigen ontwikkelprogramma

Het gaat hier dan niet om ‘de 50 plusser’ die wellicht minder ambitie heeft om te veranderen, maar om alle medewerkers. Organisaties die medewerkers uitdagen om met hun eigen ontwikkeling bezig te zijn dragen actief bij aan een cultuur waarin veranderen en duurzaam inzetbaar zijn ‘gewoon’ is. Openlijk praten over je wensen en behoefte om te groeien is dan normaal. Terwijl momenteel veel medewerkers liever hun mond houden omdat ze anders het stempel krijgen dat ze ontevreden zijn of wegwillen. Medewerkers lijken angstig om dan bij een volgende ontslagronde, als eerste aan de beurt te zijn.

Voor zowel medewerker als leidinggevende is het zaak om periodiek stil te staan bij de ontwikkelingen in de nabije toekomst en de veranderende behoefte aan specifieke kennis, vaardigheden of talenten van medewerkers. De mentale flexibiliteit blijft op pijl door een actief ontwikkelprogramma op te zetten, met een jaarlijkse APK-training van jezelf en je mentale bagage. Zijn de prestaties die er hier & nu toe doen nog voldoende voor de toekomst?