Veranderen om hetzelfde te houden

23 april 2015

Dinsdag 31 maart las ik in de Volkskrant een interview met Niek-Jan van Kesteren, algemeen directeur van VNO-NCW. In het interview kwam een lezing ter sprake, waarin hij citeerde uit het oude boek De Tijgerkat. Het citaat was: ‘Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles anders worden.’ Ik vond dit een treffend citaat als ik kijk naar mijn werk als (loopbaan)coach en trainer waarin ik mensen help hun sterke punten te ontdekken en te benutten.

Ik spreek veel mensen met de wens iets anders te doen in hun werk. Soms is dat noodgedwongen, vanwege dreigend verlies van hun baan. Anderen ervaren dat ze op een doodlopend spoor zitten en geen plezier meer halen uit hun werk.
Als ik deze mensen een aantal maanden voor ze met coaching begonnen zou zijn tegengekomen, hadden ze wellicht gezegd nog tevreden te zijn met hun baan. Ze vonden hun collega’s aardig, het werk prettig en dichtbij en hun baas begripvol. Dit zouden ze graag zo houden, liever geen veranderingen.

Verandering is onontkoombaar

Het is een illusie, dat je elke dag tot in lengte van dagen met net zo veel plezier en voldoening hetzelfde werk kan doen. De omgeving verandert razendsnel. Je werk kan opeens ophouden door een reorganisatie of fusie. De inhoud van je werkzaamheden kan veranderen door een andere koers van het bedrijf waarin je werkt. Die fijne collega’s vinden ander werk en vertrekken en je begripvolle baas wordt vervangen door een leidinggevende die heel andere eisen aan je stelt.

Maar je verandert zelf ook, je ontwikkelt je, krijgt andere wensen. Het werk dat eerst uitdagend was, wordt meer een routine. Je werkt steeds meer op de automatische piloot. Je privé situatie kan veranderen waardoor je andere eisen aan je werk stelt. Heb je al die tijd angstvallig allerlei veranderingen tegengehouden omdat je huidige werk je zo bevalt, blijkt dat het ineens toch minder leuk is geworden. Hoe paradoxaal het citaat uit De Tijgerkat ook klinkt. Toch zit daar de oplossing. Zorg zelf voor verandering, om te houden wat je had.

Weet wat je hebt

Als je goed weet wat voor jou belangrijk is en wat je voldoening geeft, kan je daarop invloed uitoefenen. Dus juist als je het erg naar je zin hebt in je baan, vraag je dan regelmatig af: wat maakt dat ik het zo naar mijn zin heb? Wat geeft me energie? Welke aspecten van het werk, maken het voor mij leuk?

Door jezelf deze vragen te stellen, kom je erachter dat je het niet zo zeer de fijne collega’s op zich zijn. Maar juist de specifieke manier waarop jullie met elkaar omgaan, hoe jullie het werk verdelen, elkaar helpen en de onderlinge verbondenheid aan de kwaliteit of het resultaat en de professionele manier waarop iedereen werkt. Je bent niet alleen tevreden, maar weet ook waardoor dat komt en waar je ‘trots’ op bent.

Het gaat niet om die ene begripvolle baas, die vriendelijke man of vrouw die jou goed kent. Bij jou past een leidinggevende die je de ruimte geeft om je te ontwikkelen, om fouten te maken, die je steunt wanneer dat nodig is en die een duidelijke koers voor ogen heeft.

Voor anderen is juist de afwisseling, de vrijheid om zelf je werk in te richten, het telkens leren van nieuwe dingen, het regelmatig andere mensen ontmoeten, van groot belang voor het plezier in het werk.. Hieruit blijkt vaak dat niet de werkgever, de specifieke taken of de collega’s bepalend zijn, maar dat jij als mens bepaalde omstandigheden nodig hebt, om je voldoening en werkplezier te geven.

Zelf veranderen

Als je goed zicht hebt op wat voor jou het werk leuk maakt, kan je er zelf beter voor zorgen dat dit ook in de toekomst kenmerkend is voor het werk wat je doet. Juist niet door vast te ‘klampen’ aan alles dat er nu is. Maar met zelfinzicht actief kijken naar veranderingen in je omgeving en bij jezelf. Deze veranderingen kan je vertalen naar acties die jij moet ondernemen om het werk leuk te houden.

Dit vraagt om mentale flexibiliteit; in staat zijn om verder te kijken dan wat je nu doet en wat je kent. Flexibel inspelen op veranderingen, jezelf en je situatie regelmatig onder de loep nemen en daarnaar handelen. Mentale flexibiliteit geeft je de mogelijkheid zelf de regie te nemen over je werk. Bespreek de inzichten die je opdoet met bijvoorbeeld je leidinggevende, een collega, vriend of coach. Maak een plan met concrete acties, zodra je het gevoel krijgt dat verandering nodig is om te houden wat je hebt. Namelijk, met veel plezier en energie werk doen dat bij je past en waar je heel goed in bent.