Je vrije wil gebruiken

Ik heb de afgelopen maand een aantal workshops gevolgd en boeken gelezen met verschillende thema’s (neuro-science, flow, heilig vuur, kracht van gedachten, beïnvloeding) maar 1 onderwerp kwam telkens terug: je vrije wil.
De mate waarin je beslissingen neemt, dingen doet die echt je vrije wil zijn of die deels of volledig worden bepaald door patronen. Kort gezegd, iemand drukt bij jou op een knop (stimulus) en je vertoont een bepaald gedrag (respons). Hoewel ik me als trainer/coach verdiept heb in het thema belemmerende overtuigingen & de kracht van gedachten, werd ik me opnieuw bewust van mijn eigen patronen.

Welke patronen heb ik?

Doordat ik opnieuw bewust werd van mijn gedrag in relatie tot patronen, viel het me nog meer op hoe ik op sommige mensen en situaties reageer. Waarom wordt ik boos als mijn partner een bepaalde opmerking maakt? Waarom reageer ik ongeduldig op iemand die ik probeer te helpen? Waarom zeg ik ja in een bepaalde situatie, terwijl ik dat eigenlijk niet wil? En het lastige is: deze reactie is er al voordat ik het goed en wel doorheb. Of ik heb het wel in de gaten, maar vind ik het lastig om ander gedrag te vertonen.

Dit wordt veroorzaakt doordat de stimulus een patroon opstart in mijn hersenen. Een patroon is een routine, iets wat bekend en vertrouwd is. Sommige routines zijn erg handig om dagelijks goed te functioneren in een wereld vol prikkels en stimuli. Je moet er niet aan denken overal over na te moeten denken en doorwrochte beslissingen te nemen. Dan daalt je productiviteit met grote stappen. Sommige routines echter zijn niet goed voor ons. Ze houden ons gevangen in een stimulus – respons proces waarvan we nadelen ondervinden, er lijkt geen ruimte te zijn voor onze vrije wil.

Een voorbeeld van zo’n ongewenste stimulus – respons is: als een hoger geplaatst persoon iets aan je vraagt, dan vind je het moeilijk om dit te weigeren. Je gaat akkoord met hetgeen hij of zij wil. Daarna krijg je spijt, want het betekent dat je extra moet werken of iets moet doen wat je lastig of vervelend vindt. Als je erover nadenkt weet je vast een aantal eigen voorbeelden van stimulus – respons patronen.

De vrije wil

Tussen stimulus en respons zit meestal niets. Het is een routine en deze stimulus leidt tot deze respons. Toch kan je ruimte tussen beide creëren. Je kan tussen de stimulus en de respons een moment van keuzevrijheid inlassen. Een moment waarop je het proces even pauzeert en bewust nadenkt over wat je zelf wil.
Door echt bij jezelf na te gaan wat je wilt en niet wat je gewend bent te doen of wat er van je ‘verwacht’ wordt, ben je in staat een andere keuze te maken. Dan verandert de respons in nieuw gedrag.

Als je dit leert, ben je in staat oude routines te vervangen door nieuwe. Een nieuwe routine vanuit vrije wil, die bij je past en goed voor je is.

Hoe neem je de tijd tussen stimulus en respons? Dit begint met de bewustwording dat er sprake is van een routine. Bewust worden van het feit dat je op een bepaalde manier reageert. Je kan je gedachten die je hebt over de stimulus onderzoeken. Zijn dit reële gedachten? Klopt het wel wat ik denk? En je kan bewust deze gedachten vervangen voor nieuwe gedachten die passen bij hoe je wilt zijn. Bij wie je nu wilt zijn.

Door je gedachten over een bepaalde stimulus aan te pakken, kan je een andere respons laten zien. Je vrije wil bepaalt zo je respons.

Wanneer merk ik een verandering?

Het aanpakken van je patronen neemt tijd in beslag. Het kunnen herkennen van de stimulus en je vertrouwde respons, vraagt dat je er de komende tijd aandacht aan besteedt. Schrijft op wat je opvalt, neem je ongewenste respons en gedachten onder de loep, bedenk wat je reactie kan zijn, wat wil jij?
Daarna ga je oefenen met je nieuwe respons. Je kan de stimulus niet veranderen, want je hebt geen invloed op wat anderen tegen je zeggen of aan je vragen. Je kan wel leren een andere reactie te geven. Hiervoor ontwikkel je een nieuw patroon. Een patroon dat gewenst is.

Veranderen is lastig en kost tijd. Je moet er consequent en bewust mee bezig zijn om het onder de knie te krijgen. Dat gaat met vallen en opstaan. Je voelt je in het begin onzeker en onwennig. Door vol te houden lukt het je om uiteindelijk een nieuw patroon te ontwikkelen. Het kan wel 30 dagen duren om dat patroon in je hersenen te veranderen.

Patronen veranderen kost dus tijd en energie en je moet uit je comfort zone stappen om ander gedrag te tonen. Het resultaat is echter dat je gedrag meer overeenkomt met wat je echt wil, het levert je meer rust op. Het is belangrijk dat je volhoudt en het nieuwe patroon je eigen maakt, want je oude patroon ligt op de loer en wil graag ingezet worden.

Wil jij weten hoe je patronen doorbreekt en je vrije wil kan versterken? Wij helpen je graag met onze online coaching. Na een intake gesprek maken we op maat je coachtraject, heb je toegang tot vele coachopdrachten en regelmatig online contact met een coach.

Gregory Mehciz